Wednesday, May 31, 2023

ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾ ਰਹੀ ਹੈ CPI (ML) ਨਿਊ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ

ਸੂਬਾਈ ਸਮਾਗਮ:ਪੰਜਾਬ ਵਾਲਾ ਆਧਾਰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ 


ਜਲੰਧਰ: 31 ਮਈ 2023: (ਰੈਕਟਰ ਕਥੂਰੀਆ//ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਸਕਰੀਨ ਡੈਸਕ)::

ਕੁਝ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਸ਼ਿਅਰ ਦਾ ਇੱਕ ਮਿਸਰਾ ਬੜਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਯਿਨ੍ਦਾਦਗੀ ਦੀ ਕੁੜੀ ਹਕੀਕਤ ਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮਿਸਰਾ ਸੀ:

ਹਾਦਸਾ ਦਰ ਹਾਦਸਾ ਆਪਣਾ ਮੁਕੱਦਰ ਹੋ ਗਿਆ! 

ਉਦੋਂ ਜਾਪਦਾ ਸੀ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਰਗਾ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਸ਼ਾਇਦ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਹੀ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਈ ਵਾਰ ਕੌਮਾਂ, ਸੰਗਠਨਾਂ, ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਲਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਠੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਆਕਾਸ਼ ਤੱਕ ਪੁੱਜਦੀਆਂ ਤਾਂ ਹਨ ਪਰ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਨ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਅਲੋਪ ਵਰਗੀਆਂ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਲਹਿਰਾਂ ਧਰਤੀ ਤੇ ਡਿੱਗ ਕੇ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਾਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਲਹਿਰਾਂ ਅਸਮਾਨੀ ਕਿਰਨਾਂ ਵਿਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਦਸੇ ਹੁੰਦੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲੈਂਦਿਆਂ ਹੀ ਆਪਣਾ ਲੋਹਾ ਵੀ ਮਨਵਾਇਆ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਜਗਤਾਰ ਦੀਆਂ ਉਹ ਸਤਰਾਂ:

ਹਰ ਮੋੜ 'ਤੇ ਸਲੀਬਾਂ, ਹਰ ਪੈਰ 'ਤੇ ਹਨੇਰਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਰੁਕੇ ਨਾ, ਸਾਡਾ ਵੀ ਦੇਖ ਜੇਰਾ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਣ ਵਾਲੀ ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਵੇਲੇ ਜਾਪਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮੁਕੰਮਲ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਉਰੇ  ਨਹੀਂ ਰੁਕਣ ਲੱਗੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਛੇਤੀ ਹੀ ਇਹ ਅਤੀਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਲੱਗ ਪਈ। ਬਾਬਾ ਬੂਝਾ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਲਹੂ ਦੀ ਲੋਅ ਨੂੰ ਬੁਝਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਲੋਅ ਅੱਜ ਵੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਲਹੂ ਦੀ ਲੋਅ ਸਿਰਫ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਨਾਵਲ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਹਕੀਕਤ ਵੀ ਸੀ। ਬਦਲੇ ਹੋਏ ਨਾਂਵਾਂ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ ਵਾਲੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। 

ਹਿੰਦੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ 
ਉਘੇ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਜੀਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਹੁਰੀਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਮ ਦਾ ਪਰਚਾ ਵੀ ਛਾਪਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਿਹੜਾ ਬਹੁਤ ਮਕਬੂਲ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਪਰਚੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਝੂਠੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਕਸਲੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਛਾਪੀਆਂ ਸਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ ਤੋਂ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਸਫ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਪੂਰੀਆਂ ਆ ਸਕੀਆਂ ਸਨ। ਇੱਕੋ ਅੰਕ ਵਿਚ ਛਾਪੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਨਕਸਲੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਂਗ ਵਰਤਿਆ ਸੀ। ਅਜੇ ਵੀ ਦਰਸਿਹਤੀਰਸਲੇ ਦਾ ਉਹ ਅੰਕ ਨਕਸਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈ ਸੰਗਠਨਾਂ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਪਿਆ ਹੋਣਾ ਹੈ। 

ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਵਾਲਾ ਇਹ ਪਰਚਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਸੰਬਾਲਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਚੇਤ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਧੜੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਫੁੱਟ ਵਾਲੀ ਨਜ਼ਰ ਲੱਗ ਗਈ। ਇਹ ਲਹਿਰ ਵੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਟੁੱਟਭੱਜ ਤੋਂ ਬੱਚੀ ਹੋਈ ਨਾ ਰਹੀ ਸਕੀ। ਇਸ ਤੇ ਵੀ ਇਸਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਪਿਆ। 

ਸੀ ਪੀ ਆਈ ਤੋਂ ਅੱਡ ਹੋ ਕੇ ਸੀ ਪੀ ਆਈ (ਐਮ) ਬਣੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਮਾਰਕਸੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਹੀ ਟੁੱਟ ਕੇ ਸੀ ਪੀ ਆਈ (ਐਮ ਐਲ) ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਜਿਹੜੇ ਇੱਕ ਹਨੇਰੀ ਵਾਂਗ ਝੁੱਲੀ। ਚਾਰੂ ਮਜੂਮਦਾਰ, ਕਾਨੂੰ ਸਾਨਿਆਲ, ਜੰਗਲ ਸੰਥਾਲ, ਸੱਤਿਆ ਨਾਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਮ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਇਸ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਧਾਰ ਵਾਲੇ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਓਹਲੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇੱਕ ਸ਼ਿਅਰ ਯਾਦ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ-

ਬੁਝ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਦੀਏ ਕਈ ਔਰ ਕਾਰਣੋਂ ਸੇ ਭੀ! ਹਰ ਬਾਰ ਕਸੂਰ ਹਵਾ ਕਾ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ!

ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅਤੀਤ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦਮਨ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਆਪਸੀ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੇ ਵੀ ਫਾਇਦਾ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਕਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ ਵੀ ਕੱਢੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਪਰਚੇ ਧਰਮਯੁਗ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣੀਆਂ।  ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਝਾਅ ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਚੱਕਰਵਿਯੂਹ ਇਸ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਕਾਫੀ ਕੁਝ ਦਸਦੀ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਕਸਲੀ ਧਿਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਨੇਹਾ ਵੀ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਕਸਲੀ ਯੁਗ ਵਾਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਬਾਕਾਇਦਾ ਇੱਕ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਵੀ ਲਿਖੀ ਜਿਹੜੀ ਸਭਨਾਂ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਹੈ। ਉਸ ਦੌਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਨਿਰੰਤਰ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਡਿਗਰੀ ਧਾਰਕ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਗੋਦੀ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ।   

ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦਿਆਂ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਪੀ ਆਈ ਐਮ ਐਲ (ਨਿਊ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ) ਨਿਊ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਸੀ ਗਰੁਪ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੋਟਾਂ 'ਤੇ ਆਧਰਿਤ ਜਮਹੂਰੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾ ਕੇ ਖੜੀ ਹੋਈ ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਸਾਲ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਜਮਹੂਰੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਾਲੀ ਦਿਸ਼ਾ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਮਰੇਡ ਸੱਤਿਆ ਨਾਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਅੱਜ ਵੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਕੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ) ਨਿਊ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਨਕਸਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਕਾਮਰੇਡ ਸੱਤਿਆਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ (ਐਸ.ਐਨ. ਸਿੰਘ) ਦੇ 100ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮੌਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯਾਦਗਾਰ ਹਾਲ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰੀ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਕਾਮਰੇਡ ਐਸ.ਐਨ. ਸਿੰਘ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੌਮੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਰਹੇ।

ਇਸ ਵਾਰ ਜਲੰਧਰ ਦੀ ਇਕੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਵਾਇਤੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਵਾਲੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਸੰਬੋਧਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

ਇਸ ਮੌਕੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਆਗੂ ਕਾਮਰੇਡ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਖਟਕੜ, ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ, ਕਾਮਰੇਡ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੜੈਚ ਅਤੇ ਕਾਮਰੇਡ ਤਰਸੇਮ ਪੀਟਰ ਨੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਮੋੜ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਸੋਧਵਾਦੀ, ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ, ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਰਾਹ ਰੱਦ ਕਰ ਕੇ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਇਹ ਰਾਹ ਅਪਨਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਮਲਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਾਮਰੇਡ ਐਸ.ਐਨ. ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ। 

ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਪਾਰਟੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਕਰਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ, ਉਦਾਰੀਕਰਨ, ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਉੱਪਰ ਆਮ ਸਹਿਮਤੀ ਹੈ। ਤਕਰੀਬਨ ਤਕਰੀਬਨ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵਧ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸੱਤਾ ਉੱਪਰ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣ ਲਈ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਗਠਜੋੜ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ-ਅਸੈਂਬਲੀਆਂ ’ਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। 

ਦੇਸ਼ ’ਚ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਦੇ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਵੀ ਸੀ ਪੀ ਆਈ ਐਮ ਐਲ (ਨਿਊ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ) ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਾਲਤਾਂ ਤੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਨਜ਼ਰ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੀ ਹੱਦ ਤਕ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਰੀਬੀ-ਅਮੀਰੀ ਦਾ ਪਾੜਾ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਮਹਿੰਗਾਈ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਫੁੱਟ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੋਧਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕ ਵੀ ਖੋਹੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਿਹਨਤੀ ਲੋਕਾਂ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੇਚੈਨੀ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਧੇ ਹੋਏ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਦੀ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

ਇਸ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵੱਜੋਂ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੇਜ਼ ਕਰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ.-ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ’ਚ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਰਾਜਸੀ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆਂ ਸਾਲਾਂਬੱਧੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਲੈਣ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਵਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। 

ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਕਾਮਰੇਡ ਐਸ.ਐਨ. ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਪਾਰਟੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਾਮਰੇਡ ਐਸ.ਐਨ. ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਂਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸੇਧ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧੀਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਉੱਪਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਕ ਲਾਮਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।  

ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਭਲਵਾਨੀ ਕਰਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਮਸਲਾ ਵੀ ਉਠਾਇਆ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਸ਼ਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ। 

ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜੰਤਰ-ਮੰਤਰ ਉੱਪਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਮੰਤਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਸ਼ਨ ਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਨਾਮਵਰ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੀ ਖਿੱਚਧੂਹ ਕਰਨ, ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰਨ, ਪਰਚਾ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਸ਼ਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਥਿਏਟਰ ਦੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਵੱਜੋਂ ਵਿਚਰਦੇ ਰਹੇ ਭਾਈ ਮੰਨਾ ਸਿੰਘ ਉਰਫ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਭਾਅ ਜੀ ਦੇ ਬੇਟੀ ਡਾ. ਨਵਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੇ ਹੱਥਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਨਿਖੇਧੀ। 

ਉੱਘੇ ਰੰਗਕਰਮੀ ਸ. ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਪੁੱਤਰੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਡਾ. ਨਵਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਨੂੰ ਈ.ਡੀ. ਵੱਲੋਂ ਤੰਗ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਡਾ. ਨਵਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਹਨ। 

ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਵਾਈ ਪੀ ਐਸ ਚੌਂਕ ਵਿੱਚ ਚਲਦੇ ਕੌਮੀ ਇਨਸਾਫ ਮੋਰਚੇ ਨੂੰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੋਰ ਤਾਕਤ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਬੰਦੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। 

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਿੱਖ ਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਵੀ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਵਾਈਪੀਐਸ ਚੌਂਕ ਵਿਚ ਸੱਤ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਮੋਟਰਚਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਬੰਦੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਣਦੀ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਭੁਗਤ ਚੁੱਕੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕਿ ਤੁਕ ਬਣਦੀ ਹੈ?  ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ  ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ, ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਤੀਜੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦੀ ਸਖਤ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ। 

ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਆਨੇ ਬਹਾਨੇ ਤੰਗ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਹਰਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਰਾਸਮੈਂਟ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਮਾਮਲੇ ਵੱਜੋਂ ਅਜੀਤ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਨੂੰ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਵਲੋਂ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਨੋਟਿਸ ਭੇਜਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੈੱਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉੱਪਰ ਹਮਲਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਸਮਾਜਿਕ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਜਨ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ  ਹੋਏ ਬਲਾਗ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣੋ। ਜੋ ਵੀ ਰਕਮ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼, ਹਰ ਹਫਤੇ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਲਈ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਢੋ। ਹੇਠਲੇ ਬਟਨ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

Saturday, May 13, 2023

ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਮੋਦੀ ਦੀਆਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਤੇ ਆਪ ਹੁਦਰੀਆਂ ਦੀ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ-ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ

Saturday 13th May 2023 at 06:03 PM

ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਬੀਜੇਪੀ ਨੂੰ ਚੌਥੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸੁੱਟ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੋਧੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਵਾਬ

ਮਾਨਸਾ:13 ਮਈ 2023: (ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਸਕਰੀਨ ਬਿਊਰੋ)::

ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਟਿਪਣੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ ਐਲ) ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਇਕਾਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਜਿਥੇ ਮੋਦੀ-ਸ਼ਾਹ ਜੁੰਡਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਤੇ ਆਪ ਹੁਦਰੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਕਰਾਰਾ ਜਵਾਬ ਹਨ, ਉਥੇ ਇਹ ਹਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਬੀਜੇਪੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਪਤਨ ਦੀ ਸੁਰੂਆਤ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ।  ਬੀਜੇਪੀ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਕਰਨਾਟਕ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਲਬਦਲੀ ਤੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ ਫਰੋਖਤ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਖੁਦ ਸਤਾ ਸਾਂਭੀ ਸੀ, ਉਸ ਸਿਰੇ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੱਥਕੰਡਿਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜਨਤਾ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਨਰਾਜ਼ਗੀ ਸੀ, ਉਹ ਹਿਮਾਚਲ ਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਵੀ ਅਪਣਾ ਰੰਗ ਵਿਖਾਵੇਗੀ। 

ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਬੁਲਾਰੇ ਵਲੋਂ ਜਲੰਧਰ ਸੰਸਦੀ ਹਲਕੇ ਦੀ ਉਪ ਚੋਣ ਵਿਚ ਬੀਜੇਪੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਵਲੋਂ ਚੌਥੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੁੱਟ ਕੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਜ਼ਬਤ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਰਐੱਸਐੱਸ-ਬੀਜੇਪੀ ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਜਿੱਤਣ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੋਧ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਆ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਮਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੇ ਬਲ 'ਤੇ ਨਾ ਹੋ ਕੇ, ਉਲਟਾ ਦਲਬਦਲੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਦਰ ਖਾਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਪਾਕ ਸਿਆਸੀ ਜੋੜਾਂ ਤੋੜਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।

ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਬੀਜੇਪੀ ਦੀਆਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪ੍ਰਸਤ ਫਾਸਿਸਟ ਨੀਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਰਾਜ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਲਈ ਜਾਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤੇ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਗੇ।


Wednesday, May 10, 2023

ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੇ ਰਚਿਆ ਸੀ ਇਤਿਹਾਸ

ਆਖਿਰ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਉਹ ਜਾਦੂ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ? 


ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
: 10 ਮਈ 2023: (ਰੈਕਟਰ ਕਥੂਰੀਆ//ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਸਕਰੀਨ ਡੈਸਕ)::

ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ--ਤਲਵਾਰ ਮੁਕਾਬਿਲ ਹੋ ਤੋ ਅਖਬਾਰ ਨਿਕਾਲੋ! ਕਈ ਵਾਰ ਇਸੇ ਨੂੰ ਲਿਖਦਿਆਂ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਤੋਪ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਬੇਹੱਦ ਪੁਰਾਣੀ ਕਹਾਵਤ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਲਮਾਂ ਨਾਲ ਜਨਤਕ ਅੰਦੋਲਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਕਲਮਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਉਭਾਰ ਮਗਰੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੁਚਿਤੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵੀ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਵੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਹੁਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ-

ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਹਨੇਰਾ ਜਰੇਗਾ ਕਿਵੇਂ?ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਸ਼ਮਾਦਾਨ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ!

ਗੀਤ ਦੀ ਮੌਤ ਇਸ ਰਾਤ ਜੇ ਹੋ ਗਈ, ਮੇਰਾ ਜੀਣਾ ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਕਿੰਝ ਸਹਿਣਗੇ!

ਇਸੇ ਦੁਚਿਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਲਾਤਮਕ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਜਲੰਧਰ ਵਾਲੇ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰ ਐਸ ਐਸ ਮੀਸ਼ਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ:

ਲਹਿਰਾਂ ਸੱਦਿਆ ਸੀ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ!

ਸਾਥੋਂ ਮੋਹ ਤੋੜ ਹੋਇਆ ਨਾ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ!  

ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਕਲਮਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਹਨੇਰੀ ਜਿਹੀ ਆ ਗਈ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਭ ਕੁਝ ਧੜੱਲੇ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ। ਪਾਸ਼ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ:

ਮੈਂਨੰ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੇ ਅਮੀਨ ਸੱਯਾਨੀ ਦੇ ਡਾਇਲਾਗ

ਸਾਂਭੋ ਆਨੰਦ ਬਖਸ਼ੀ, ਤੁਸੀਂ ਜਾਣੋ ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾਂਤ

ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇੰਦਰਾ ਦਾ ਭਾਸ਼ਨ

ਮੈਂਨੂੰ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਕੁਝ ਬੋਲ

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕ ਗੀਤ ਬਣ ਸਕੇ…

ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ 'ਚ ਤੁੰਨ ਦਿਓ ਯਮਲੇ ਜੱਟ ਦੀ ਤੂੰਬੀ

ਮੇਰੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਝਰੀਟ ਦੇਵੋ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਥਮ

ਮੇਰੀ ਹਿੱਕ 'ਤੇ ਚਿਪਕਾ ਦਿਓ ਗੁਲਸ਼ਨ ਨੰਦਾ ਦੇ ਨਾਵਲ

ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਜਿਸ ਦਿਲ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚੋਂ ਆਈ ਉਹ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਵੇਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਿੰਨਾ ਗੁੱਸਾ ਹੰਢਾਇਆ ਹੋਵੇਗਾ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਪ ਤੇ?

ਸੰਤ ਸੰਧੂ, ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦਾ ਲਿਖਿਆ। ਸ਼ਾਇਦ ਬਾਬਾ ਬੂਝ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲਹੂ ਇਹਨਾਂ ਕਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਰਕਤਬੀਜ ਬਣ ਕੇ ਉੱਠ ਖੜੋਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਦੌਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰਿਤਾ ਨੇ ਵੀ ਨਵੇਂ ਪੂਰਨੇ ਪਾਏ। ਉਦੋਂ ਅੱਜ ਵਰਗਾ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਇਆ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚ ਰਹੇ ਇਹਂਨਾਂ ਪਰਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸਦਾ ਜਿਹੀ ਛਪਾਈ, ਸਦਾ ਜਿਹਾ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸਿਰਫ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ! ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹਨਾਂ ਪਰਚਿਆਂ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੀ ਚਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਬੁੱਕ ਸਟਾਲ ਜਾਂ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਹੋਵੇ ਜਿਥੇ ਇਹ ਪਰਚੇ ਨਾ ਮਿਲਦੇ ਹੋਣ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਕਾਫੀ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਉਹ ਲੋਕ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀ ਸੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖਤਰੇ ਉਠਾ ਕੇ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਇਹ ਧਿਰ ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਰੂਪੋਸ਼ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਵਰਕਰਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਇਹ ਕਲਮਕਾਰ ਉਹਨਾਂ ਰੂਪੋਸ਼ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਬਣੇ ਬਿਨਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। 

ਇਸ ਸ਼ਾਇਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਵੇਲੇ ਵੀ ਬਦਲਵੇਂ ਢੰਗ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੁੰਗਾਰਾ  ਮਿਲਿਆ। ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟੀ ਪੱਖੀ ਸਿਆਸਤ ਵੱਲੋਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇੱਕ ਹਨੇਰੀ ਜਿਹੀ ਵੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਜਿਹੜੀ ਕਾਰਗਾਰ ਵੀ ਰਹੀ। ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿਸਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਵਿਚ ਗਲਤਾਨ ਹੁੰਦਾ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਕੋਈ ਹਰਿਆ ਬੂਟ ਰਹਿਓ ਰੀ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣਦੀ ਚਾਲੀ ਗਈ। ਸਟੇਜ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧ ਰਹੇ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਭਾਅ ਜੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਪਲਸ ਮੰਚ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਹਨੇਰੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਠੱਲ੍ਹ ਵੀ ਪਾਈ।  

ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਉਪਰਾਲਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਹਨੇਰੀ ਦੀ ਮਾਰ ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕੀ ਨਾ ਜਾ ਸਕੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖੱਬੀ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਪਰਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘਟ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਰੰਗੀਨ ਛਪਾਈ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਹੁਣ ਕਿਤਾਬ ਜਾਂ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਪਰਚਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਖਰੀਦਣ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਸਾਲਾਨਾ ਚੰਦੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਚੇ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਗਿਣਤੀ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਪਰਚਿਆਂ ਉਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਚਿਆਂ ਦੇ ਤਾਂ ਐਡਰੈਸ ਰੈਪਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਤਰਦੇ ਉਹ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਦੀ ਵਾਲੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਹਾਲਤ ਨਿਘਾਰ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਇਸਤੇ ਅਫਸੋਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਪੱਖ ਵੀ ਹੈ। ਬਲਬੀਰ ਪਰਵਾਨਾ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਮੇਘ ਸਿੰਘ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੇ ਸਵਾ ਲੱਖ ਸੇ ਏਕ ਲੜਾਊਂ ਦੀ ਤੁਕ ਵਾਂਗ ਇਕੱਲ਼ਿਆਂ ਹੀ ਇਸ ਹਨੇਰੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਲਖ ਜਗਾਈ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਡਾਕਟਰ ਮੇਘ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਅਰਥਾਤ-"ਨਕਸਲਵਾੜੀ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ" ਸਿਰਫ ਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ ਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਪਾਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਸ ਗੌਰਵਸ਼ਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਕਰਵਾ ਕੇ ਅੱਜ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪਰਬਤਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਠ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਮੀਟਿੰਗ ਮੌਕੇ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਚਰਚਾ ਸਮੁੱਚੀ ਖੱਬੀ ਲਹਿਰ ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸ਼ਗਨ ਹੈ। ਉਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਨੇ ਮਾਰਕਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਰਵਾਉਂਦਿਆਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਸੋਚ ਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਕਿਲਾ ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਢਾਹ ਲਓ, ਇਹ ਫਿਰ ਉਸਰਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਸਮਾਜ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੋਂ ਅਗਵਾਈ ਲੈਂਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਹੀ ਗੱਲ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੱਖੋਂ ਸੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਟੀ ਕਲਚਰ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਸੱਚ ਬਾਰ ਬਾਰ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦਾ ਵੀ ਰਹੇਗਾ। 

ਇਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੁਸਤਕ "ਨਕਸਲਵਾੜੀ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ" ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਿਹੀ ਚਰਚਾ ਵੀ ਹੋਈ ਪਾਰ ਇਹ ਵੀ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਨਵੀਆਂ ਆਸਾਂ ਉਮੀਦਾਂ ਜਾਗੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਿਆਂ ਪ੍ਰੋ।ਅਜਾਇਬ ਸਿੰਘ ਟਿਵਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਵੱਡਮੁੱਲੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਿਰਤ ਹੈ।  ਕੁਲ 251 ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 186 ਪਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਖੋਜ ਵੀ ਹੈ। ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਤੋਂ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮਾਜਿਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹਾਲਾਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਪ੍ਰਸਤੀ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਰੂਸੀ ਇਨਕਲਾਬ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਲੋਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਅਖਾੜਾ ਬਣੀ ਰਹੀ। ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਤੱਥ ਵੀ ਦਰਜ ਹਨ। 

ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ ਐਮ ਐਲ (ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ) ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਸੁਖਦਰਸ਼ਨ ਨੱਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਕਾਮਰੇਡ ਨੱਤ ਨੇ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਸੰਬੰਧੀ ਬਹਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੱਬੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੌਖਾ ਅਸਰ ਹੈ। ਇਸੇ ਅਸਰ ਕਰਕੇ 1984 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। 

ਇਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਵੱਡਾਮੁੱਲਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਲਹਿਰ ਅਲੋਚਨਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਮਜੋਰ ਰਹੇਗੀ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਿਰਾਂ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। 

ਸ਼੍ਰੀ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਹਾਮੀ ਹੈ ਪਰ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਉਰ੍ਹੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੈ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਇਕੱਠੇ ਹੋਈਏ। ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਕੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਰਾਹ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਕੋਈ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਨਿਸ਼ਾਨਚੀ ਕੋਲ ਚੰਗੀ ਬੰਦੂਕ ਦੇ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਉਦੇਸ਼ ਵੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਰਾਬਰੀ ਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦਾ ਇਲਾਕੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਧੱਕਾ ਕਹਿਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। 

ਡਾ. ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਬੜੀ ਸਾਦਗੀ ਨਾਲ ਬੜੀਆਂ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਸਟੇਟ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਦੇ ਦਲਾਲ, ਜਨਤਕ ਜੱਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਨਾ, ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕਤਲ ਤੇ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਦਾ ਨਾ ਹੋਣਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਤੱਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਸ ਕੇ ਠੰਡੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। 

ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਰਕਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਪਿਉਂਦ ਦਰੱਖਤਾਂ ਨੂੰ ਚਾੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। ਨਕਸਲੀਆਂ ਨੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਨੂੰ ਨਕਾਰਿਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਸ਼ਾਲ ਏਕਤਾ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਪਸੀ ਸੰਵਾਦ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੇ ਇਹੋ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। 

ਡਾ ਕਾਂਤਾ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਦਵੰਧਬਾਦੀ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਣਮਾਣਸ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਬਣਨ ਤੱਕ ਕਿਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਤ ਵੀ ਮੱਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

ਡਾ.ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੰਗਣੀਵਾਲ ਨੇ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਚਰਚਾ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੱਜੇ ਦਾ ਬਦਲ ਖੱਬਾ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਹੈ। ਖੱਬੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਵੀ ਪਸਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

ਡਾ.ਸੁਰਿੰਦਰ ਗਿੱਲ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਯਸ਼ਪਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਖੱਬੀ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਘੱਟ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। 

"ਟਰਾਲੀ ਟਾਈਮਜ਼" ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਸੰਗੀਤ ਤੂਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਉਭਾਰ ਨਾਲੋਂ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਪੁਨਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। 

ਸ਼੍ਰੀ ਪਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਖੱਬੀ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਨਿਵੇਕਲਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ। 

ਡਾ. ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਨਕਸਲੀ ਰਸਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਪਰਚੇ ਕੇਵਲ ਤਕਨੀਕੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰ ਖੱਬੀ ਪੱਖੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰਸਾਲੇ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਚੱਲਦੇ ਹਨ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਵਾਹਨ ਹੈ। ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। 

ਸ਼੍ਰੀ ਬਲਵੀਰ ਪ੍ਰਵਾਨਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਸਮੇਂ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਭੂਮੀਗਤ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਤੇ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। 

ਡਾ. ਅਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਧੰਨਵਾਦ ਸਮੇਂ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੱਬੀ ਸੋਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਅਗਾਂਹ ਵਧੂ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਉਸਾਰੂ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਹੀ ਇਨਕਲਾਬ ਲਈ ਜੂਝਦੇ ਹਨ। ਸੱਜੇ ਪੱਖੀ ਇਹ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸਵੈਮਾਣ ਨਾਲ ਜਿਊਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। 

ਉਪਰੋਕਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਰਬ ਸ਼੍ਰੀ ਅਜੀਤ ਕੰਵਲ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ, ਮਨਜੀਤਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ, ੪ਿਵ ਨਾਥ, ਪੁ੪ਪਾ, ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਰੁਪਾਲ, ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸੱਜਨ ਸਿੰਘ, ਗਿਆਨ ਚੰਦ, ਦਲਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਸੁਨੀਲ ਚਾਵਲਾ, ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਡਾ ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ, ਡਾ. ਉਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਾਂਬਾ, ਅਮਰ ਕਾਂਤ, ਰਵੀ ਕੰਵਰ, ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰੋ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ, ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਉੱਤਮ, ਦਵੀ ਦਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ, ਰਜਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ, ਰਮਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਬੱਤਰਾ, ਜਸਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ 45 ਤੋਂ ਉਪਰ ਸਾਹਿਤ ਚਿੰਤਕਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਕਾਰਵਾਹੀ ਸ੍ਰੀ ਸਰਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਚਲਾਈ। 

ਸਮਾਜਿਕ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਜਨ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ  ਹੋਏ ਬਲਾਗ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣੋ। ਜੋ ਵੀ ਰਕਮ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼, ਹਰ ਹਫਤੇ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਲਈ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਢੋ। ਹੇਠਲੇ ਬਟਨ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।